Ἡ Ὑπαπαντή τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ

Τό γεγονός τῆς ῾Υπαπαντῆς, πού ἐξιστορεῖ ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς στό β' κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου του, συνέβη σαράντα μέρες μετά τή γέννηση τοῦ ᾿Ιησοῦ. Σύμφωνα μέ τό Μωσαϊκό Νόμο, ἄν τό πρῶτο παιδί τῆς οἰκογένειας ἦταν ἀγόρι, ἀφιερωνόταν στόν Θεό καί συγχρόνως προσφερόταν γιά θυσία ἕνας ἀμνός ἤ ἕνα ζευγάρι τρυγόνια ἤ δυό μικρά περιστέρια. Τό γράμμα τῶν ἐντολῶν αὐτῶν πληροῦντες ὁ ᾿Ιωσήφ καί Παρθένος Μαρία, ἀνῆλθαν τήν τεσσαρακοστή μέρα ἀπό τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ στό ναό τῶν ῾Ιεροσολύμων, γιά νά προσφέρουν τόν ᾿Ιησοῦ στόν Θεό καί νά δώσουν τήν θυσία περί καθαρισμοῦ. Τό ζευγάρι ὑποδέχθηκε στό ναό ὁ ὑπερήλικας Προφήτης Συμεών, ὁ ὁποῖος ἐδέχθηκε τόν ᾿Ιησοῦ στήν ἀγκαλιά του φωτισμένος ἀπό τό ῞Αγιο Πνεῦμα, ἔχοντας λάβει ἀποκάλυψη ἀπό Αὐτό ὅτι δέν θά ἀπέθνησκε προτοῦ δεῖ ᾿Εκεῖνον, τόν ὁποῖο ὁ Κύριος καί Θεός ἔχρισε Βασιλέα καί Σωτήρα τοῦ κόσμου.

῾Η ἑορτή εἰσήχθηκε πρῶτα στή Δύση πρός κατάργηση τῶν τελουμένων εἰδωλολατρικῶν ἑορτῶν, κατά τίς ἀρχές τοῦ Φεβρουαρίου, πρός τιμήν τοῦ Πανός, ὡς καθαρῶς θεομητορική ἑορτή. ᾿Αργότερα καθιερώθηκε καί στήν ᾿Ανατολή. Κατά μέν τόν Γεώργιο Κεδρηνό ἑορτή εἰσήχθηκε ἐπί τοῦ αὐτοκράτορος ᾿Ιουστίνου τοῦ Α' (518-527 μ.Χ.), κατά δέ τόν Νικηφόρο Κάλλιστο ὁ μέγας ᾿Ιουστινιανός (525-565 μ.Χ.) διέταξε, τό 542 μ.Χ., νά ἑορτάζεται ῾Υπαπαντή τοῦ Σωτῆρος σέ ὅλη τή γῆ. ᾿Επειδή ὅμως διασώζονται σήμερα λόγοι-ὁμιλίες στήν ἑορτή τῆς ῾Υπαπαντῆς, πού χρονολογοῦνται πολύ πρίν τόν 6ο αἰώνα μ.Χ., εἰκάζεται ὅτι ὁ αὐτοκράτορας ᾿Ιουστίνος εἰσήγαγε τήν ἑορτή στήν Κωνσταντινούπολη. ῾Η ἑορτή τῆς ῾Υπαπαντῆς, στήν Κωνσταντινούπολη, ἐτελεῖτο στό ναό τῶν Βλαχερνῶν, ὅπου παρευρίσκονταν καί οἱ βασιλεῖς.